بررسی مفهوم رنج از دیدگاه بودا- قسمت ۳۲

راه عملی برای رسیدن به نجات و رهایی از رنج در آموزه‌های بودا در سلوکی اخلاقی در قالب طریق هشت گانه مطرح می‌شود. شیوهی دستیابی به نجات از طریق یاری قدرتی چون آمیدابودا بدست خواهد آمد که نجات همهی موجودات در هستی از رنج مطرح است و آرمان بودیستوه بر نجات همگانی نظر و تأکید دارد.
اما از سویی دیگر از دیدگاه مولوی برای رهایی از درد و رنج بایستی حق را یگانه شایسته‌ی عشق بدانیم و خویشتن را در خدمت او ببینیم. از این منظر مولانا به کرات در مثنوی به این نکته اشاره میکند که فهم رنج غم غربت تلاش برای رهایی از آن را معنی‌دار و جهتدار میکند. تصویری که در مثنوی از انسان کامل ارائه میشود شخصی است که بینش حل درد و رنج را یافته است و در نتیجه میتواند بسته به شرایطی که در آن قرار میگیرد راه مناسب را تشخیص داده و بدان عمل نماید، در توضیح این مسأله مولانا با نقل داستان‌ها میکوشد تا به مخاطب بفهماند که در هر موقعیتی صلاح فرد متفاوت است گاهی این صلاح صبر و شکیبایی است،‌ گاهی مهار فزونخواهی و… . او همواره تأکید دارد که تغییر راه و روش در هر موقعیّت به معنی منحرف شدن از مسیر اصلی نیست و شخص نباید در مواجهه با غم و رنج دچار تزلزل و ترس شود. چنان که قبلاً نیز بیان شد راه مولانا برای برون رفت از درد و رنج و نیز معنی دادن به پیمودن راه رهایی شناخت غایت درد و رنج است. درد و رنج علی رغم اینکه مسئله‌ای آزار دهنده است در عین حال می‌تواند وسیله‌ای برای دستیابی به قرابت حق باشد. در این راستا شخص رهرو بایستی نحوه‌ی برخورد و استفاده از آن را بداند. از منظر مولانا راهبرد اخلاقی در اینجا بر مبنای مبارزه، چالش و مقاومت است، در مقابل درد و رنج هایی که دیرپا هستند مولانا دست به دعا برداشته و از خداوند منان طلب یاری میکند.
در مجموع می‌توان دریافت که:
تفاوت در راه:
مولوی تغییرات و تحولات در نگرش، شخصیّت و جهانبینی فرد را راه رهایی از رنج می‌داند و نتیجه می‌گیرد که بی‌رنجی از عشق ورزی در این عالم دست یافتنی است. و از نظر مولوی سایر موجودات به مانند انسان رنج برنده نیستند.
اما به اعتقاد بودا تمام هستی درگیر و دچار رنج است و رهایی باید برای همگان اتفاق افتد. و بی رنجی در عالمی دیگر بدست آمدنی است. هدف از طریق اخلاقی که در آئین بودا ارائه می شود رهایی از رنج است و این به علّت جایگاه والائی