تحقیق با موضوع استان فارس، سلسله‌مراتب، طرح و نقش، استان اصفهان
7931
50843
اردبيل
6633
45638
بوشهر
3046
1993
سمنان
1823
9975
سمنان
2695
14048
همدان
1405
9173
گلستان
1723
10772
تهران
1194
6541
هرمزگان
1459
8507
مركزي
771
4961
تهران
787
4921
مازندران
553
2727
زنجان
704
4542
زنجان
549
3834
مركزي
604
3752
گيلان
342
2237
اصفهان
600
3363
قزوين
240
1514
گيلان
372
2416
هرمزگان
206
1193
قزوين
222
1483
گلستان
126
804
قم
169
1205
قم
2
10
همدان
150
956
بوشهر
0
0
مازندران
45
210
يزد
0
0
يزد
38
212
3ـ3ـ2ـ جـامـعـه عـشـايـري روسـتـاي كـريـمآبـاد
1ـ وجـه تـسـمـيـه
منطقهاي كه دقيقاً تحقيق در آن صورت گرفته است، روستايي است به نام كريمآباد كه ساكنان آن ازجمله عشايرياند كه در طي چند سال اخير به دلايلي كه عنوان خواهد شد، در اين منطقه اسكان يافته‌اند. نام اين روستا از نام بزرگ خاندان آنها، كريم، گرفته شده كه اولين بار در ميان اين دسته اقداماتي را براي اسكان آنان انجام داد و بقية افراد را به يكجانشيني و اسكان ترغيب نمود. كريم يكي از بزرگان بنكوه هاشمي بود. كريم حدود 5 سال پيش در گذشته است.
عكس شمارة (13)تابلو روستاي كريمآباد
2ـ پـيـشـيـنـة روسـتـا
اين روستا در شهرستان مُهر يكي از جنوبيترين شهرستان‌هاي استان فارس و در بخش گلهدار و در فاصلهاي حدود 40 كيلومتري از مركز شهرستان واقع شده است. نزديكترين محل شناخته شده به اين روستا دهستان اسير است كه در كتاب عشاير فارس در سال 1913 ميلادي توسط دوموريني با ذكر برخي ويژگيهاي اقتصادي و انساني آن عنوان شده است.12
شرايط سخت اين گروه در دهههاي 50 و 60 هـ . شمسي به همراه برخي دلايل ديگر كه در بخش دلايل اسكان به آنها اشاره خواهد شد موجبات اسكان آنها را فراهم آورد.
اين گروه در زمان گوچندگيشان، قشلاق خود را در شهرستان‌هاي جنوبي استان فارس و از جمله شهرستان مُهر سپري مي‌كردند و ييلاق را در مناطق شمالي استان فارس، در شهرستان‌هاي اقليد و آباده و گاهاً سميرم و دربند استان اصفهان ميگذراندند. همزمان با تصميمگيري براي اسكان و يكجانشين شدن با توجه به فراهم بودن زمين و مراتع كه دولت در اين شهرستان به آنها واگذار نمود، آنها تصميم گرفتند كه در اين منطقه اسكان يابند.
3ـ جـمـعـيـت روسـتـاي كـريـمآبـاد
اين روستا جمعاً شامل 16 خانوار است كه مجموعاً 111 نفر در آن ساكن هستند. از لحاظ نسبت جنسي تقريباً زنان برتري محسوسي نسبت به مردان دارند . به لحاظ نسبت سني، جمعيت روستا را بيشتر جوانان و افراد زير 25 سال تشكيل مي دهند .(جـدول شـمـاره (10ـ3))
عشاير ساكن اين روستا از ايل قشقايي هـستند. ايل قشقايي يكي از ايلات ترك زبان ايران اسـت كه مركز اصـلي آن اسـتان فارس محسـوب مي‌شود . در مورد قشـقاييها در كتـاب زمـينة جامعهشناسي ايلات و عشاير ايران اين‌گونه آمده است:
“قشقاييها طايفه اي از تركان خلج بودهاند كه كه از عراق عجم و ساوه به فارس كوچيدهاند.
جدول شمارة (24) تـركـيـب سـنـي و جـنسـي روسـتـاي كـريـم آبـاد
زن
مرد
جمع
تعداد
درصد
تعداد
درصد
تعداد
درصد
4
6/3
3
7/2
7
3/6
كمتر از يك سال
6
4/5
3
7/2
9
1/8
5 ـ 1 سال
5
5/4
6
4/5
11
9/9
10 ـ 6 سال
6
4/5
4
6/2
10
9
14 ـ 11 سال
9
1/8
7
3/6
16
41/14
24 ـ 15 سال
8
2/7
10
9
18
21/16
34 ـ 25 سال
6
4/5
9
1/8
15
51/13
44 ـ 35 سال
4
6/2
6
4/5
10
9
54 ـ 45 سال
6
4/5
5
5/4
11
9/9
64 ـ 55 سال
3
7/2
1
9/
4
6/3
65 سال و بيشتر
57
35/51
54
65/48
111
100
جمع
قسمتي از اين مهاجرين در بلوك قونقري (شهرستان آباده) ساكن و دهنشين شده‌اند كه هنوز هم به تركي سخن ميگويند و به نام خلج ناميده ميشوند. گروهي ديگر به كوچندگي ادامه ميدهند و به دو بخش خلج و قشقايي تقسيم ميشوند. چون مهاجرت اينان به فارس حالتي گريز و فرار داشته است به (قاجقائي) به معني گريخته و فراري معروف شده‌اند. بعدها اين واژه به قاشقائي و قشقايي تبديل مي‌شود. برخي عقيده دارند كه قشقايي از (قشقه) به معني شال و علامت سفيدي مشتق شده است كه بر روي پيشاني اسبهاي آنان وجود داشته است و نشانة قبيلة آنان بوده است” . (فسائي، حاج ميرزا حسن، 1313 ، فارسنامة ناصري، تهران، چاپ سنگي) طايفههاي مختلف قشقايي كه به تدريج به اين منطقه مهاجرت كردهاند، شامل: عمله، درهشوري، فارسيمدان، كشكولي‌بزرگ، كشكولي‌كوچك، شش‌بلوكي، صفي‌خاني، قرهچاهي و رحـيمي بودند. (پيمان، 1347: 232) اما امروزه ايل قشقايي از شـش طايفة عمله، درهشوري، فارسيمدان، كشكولي‌بزرگ، كشكولي‌كوچك و شش‌بلوكي تشكيل شده است (فيروزان، 1362: 27).
عكس شمارة (14) نماي كلي روستاي كريمآباد
ايل قشقايي
طايفة طايفة طايفة طايفة طايفة طايفة
دره شوري فارسيمدان عمله شش‌بلوكي كشكولي‌بزرگ كشكولي‌كوچك
بلي
هاشمي
البته لازم به ذكر است كه تيرة بلي 3 شاخه و بنكوه متفاوت دارد. اولين بنكوه همين بنكوه هاشمي است كه در شهرستان مُهر قرار دارند. بنكوه ديگر كهره و زيرك هستند كه در شهرستان فيروز آباد استان فارس ساكن هستند. اين دو بنكوه ديگر نيز در حال حاضر به طور كامل اسكان يافته‌اند.
مسير كوچ اين دسته تا قبل از زمان اسكان و در دورة كوچندگي‌شان به اين ترتيب بوده است:
1ـ آغاز مسير كوچ از جنوب شهرستان مهر
2ـ عبور از بخش خنج در شهرستان لارستان
3ـ عبور از شهرستان قير و كارزين
4ـ عبور از شهرستان فيروزآباد
5ـ عبور از بخش كوهمره در شيراز
6ـ عبور از شهرستان‌هاي سپيدان و مرودشت
7ـ پايان مسير: شهرستان‌هاي اقليد و آباده در شمال استان فارس
البته تعدادي از خانوارهاي شش‌بلوكي پس از عبور از شهرستان هاي اقليد و آباذه در شمال استان فارس، به دربند و سميرم استان اصفهان وارد مي‌شدند و ييلاق را در آنجا سپري مي‌كردند.
پس از اسكان هنوز هم ساختمان خويشاوندي آنان بر اساس ساخت‌هاي سنتي گذشته تعريف مي‌شود. با اين تفاوت كه هر چند آنان بر اين امر واقفنذ، اما روز به روز از روابط آنها با ديگر طوايف و تيره‌هاي خويشاوندشان كاسته مي‌شود.
ساخت سياسي اين دسته نيز ديگر به مانند گذشته بر اساس سلسله مراتب ايلي تعريف نمي‌شود، به اين صورت كه ديگر كدخدا، كلانتر، ايل‌بيگي، ايل‌خان و خان خارج از سلسله‌مراتب سياسي آنان است و قدرت و سلسله‌مراتب آن فقط در ريش‌سفيد روستا خلاصه مي‌شود كه اولين بار “كريم” اين نقش را بر عهده گرفت.
عكس شمارة (15) نمايي از يك خانه در روستاي كريمآباد
4ـ فـرايـنـدهـاي اقـتـصـادي
شغل اصلي ساكنان اين روستا به دليل سـابقه آنها در پرورش دام‌ها همچنان دامداري اسـت، اما امروزه تعدادي بسياري از اين شاغلين اين روستا به شغل هاي ديگري روي آوردهاند كه هيچ‌گونه سنخيتي با فعاليتهاي اقتصادي قبل از اسكان آنها ندارد.از جملهاي مشاغل مي‌توان به كشاورزي، باغباني، كارگري، مشاغل خدماتي، پرورش زنبور عسل، مشاغل صنعتي و… اشاره نمود كه در جدول ذيل به آنها اشاره شده است.
جدول شماره (23) فعاليت اقتصادي در ميان عشاير كريم آباد
جمع
زن
مرد
جنس
شغل
4
0
4
مشاغل خدماتي
6
0
6
كارگري
4
2
2
پرورش زنبور عسل
4
0
4
باغباني
7
0
7
كشاورزي
41
12
29
دامداري
5
0
5
مشاغل صنعتي
12
12
0
صنايع دستي
81
24
57
جمع
5ـ امـكانـات روسـتـا
هر چند كه روستاي كريم آباد به مانند ساير روستاها و مناطق شهرستان از امكانات مناسبي برخوردار نيست، اما با توجه به نوپا بودن و عمر كوتاه اين روستا در چند سال اخير تا حدودي سعي شده است كه امكاناتي به اين روستا اختصاص داده شود. از جمله اين امكانات مي‌توان به برق اشاره نمود كه حدود 3 سال است به اين روستا برقكشي شده است.
تلفن نيز در اواسط سال 1383 ه . ق با تلاش روستاييان كريم آباد به اين روستا كشيده شده است و تمامي روستاهاي اين روستا به اين امكان دست يافته‌اند. راهسازي نيز براي دست‌يابي اين مردم به ساير مناطق شهرستان در مراحل پاياني خود است. آب لولهكشي نيز به واسطه حفر چاه توسط روستاييان در اين روستا به بهرهبرداري رسيده است.
عكس شمارة (16) نمايي از درون يك خانه در روستاي كريمآباد
عكس شمارة (17) راهسازي به روستا
عكس شمارة (18) لولهكشي آب به روستا با سرمايه و هزينة روستائيان
درچند سال اخير امكاناتي به روستائيان اختصاص يافته است كه از آن جمله مي‌توان به برق و تلفن اشاره نمود (عكسهاي شمارة 19 و20)
فـصـل سـوم
ـ فـعـالـيـت هـاي اقـتـصـادي
ـ صـنـايـع دسـتـي
ـ فـرش‌بـافـي
ـ بـافـت سـيـاه‌چـادر
ـ تـولـيـد مـحـصـولات مـخـتـلـف لـبـنـي
ـ فـعـالـيـت‌هـاي مـبـتـنـي بـر نـگـهـداري، پـرورش، چـرا و . . . دام‌هـا
ـ ويـژگـيهـاي اقـتـصـادي
ـ اقـتـصـاد نـيـمـه خـودكـفـا و تـقـريـبـاً خـودكـفـا
ـ اقـتـصـاد بـسـتـة مـعـيـشـتـي
ـ تـولـيـد بـراي مـصـرف
ـ تـكـنـولـوژي ابـتـدائـي در تـهـيـه و سـاخـت مـحـصـولات
ـ نـوع مـعـيـشـت غـالـب مـبـتـنـي بـر دامـداري
ـ زنـدگـي اقـتـصـادي پـر مـشـقـت
ـ رابطة كاري خانوادگي
1ـ3ـ فـعـالـيـت‌هـاي اقـتـصـادي و مـعـيـشـتـي قـبـل از اسـكـان
به طور كلي زندگي عشاير وابسته به دام‌هايشان است، كه اصولا زندگي كوچندگي اين گروه نيز به دليل چراي زمستاني و تابستاني همين دام‌ها صورت مي پذيرفته است و بر مبناي آن تعريف مي شده است. دام‌هايي كه قبل از اسكان در اختيار آنها قرار داشت، عبارت بودند از: گوسفند كه بيشترين اين دام‌ها را به خود اختصاص مي داد، بز، اسب و قاطر.
عكس شمارة (21) دامهاي عشايري
بيشتر فعاليت هاي شغلي كه در ميان اين عشاير صورت ميگرفت، جنبههاي مختلف حفظ، نگهداري، پرورش، كوچ و سودآوريهاي تغذيهاي
و اقتصادي همين دام‌ها را تشكيل ميداده است. در گذشته به دليل عدم ارتباط با يكجا نشينان در طول سال، اين گروه‌ها مجبور بودند كه منابع غذايي و معيشتي مستقلي را از ديگر گروه‌ها سامان دهند. به همين دليل براي تغذيه، از تمامي منابع در دسترس طبيعي و دامي در دسترس خود سود ميجستند كه اين امر فعاليتهاي اقتصادي مختلفي را در ميان عشايران شكل ميداد، كه تمامي اين فعاليتها نيز به نوعي با استفاده از محصولات مختلف دامي توسط آنان صورت ميگرفت، يعني با استفاده از تمامي محصولات و منابع توليد شده توسط دام‌ها، فعاليتهاي معيشتي و اقتصادي مختلفي نيز در ميان آنها به وجود آمده بود كه هر يك از اين فعاليتها، شكلي از محصولات مختلف دامي بودند، كه همين امر موجب ميشده است كه هميشه در منابع مختلف عشاير را جوامعي خودكفا بناميم. اما به تدريج و در طول زمان، همراه با صنعتي شدن جوامع كه تغييرات عميقي را در جنبههاي مختلف زندگي آنان به وجود آورد ، زندگي عشايري نيز از اين امر مستثناء نشد و در مسير اين تغيير و تحولات واقع گرديد.
با توجه به موارد ذكر شده، مهمترين مشاغل و فعاليتهاي اقتصادي را كه تا قبل از اسكان در ميان عشاير مورد مطالعه مي‌توان ذكر نمود عبارتند از:
1ـ1ـ3ـ صـنـايـع دسـتـي و فـرش بـافـي
همواره به يكي از اساسيترين فعاليت‌هايي كه در ميان عشاير ايران در طول دوران مختلف مي‌توان اشاره نمود توليد و ساخت وسايل مختلفي است كه به آنها نياز داشتهاند و حتي به جرأت مي‌توان عنوان نمود كه بسياري از اين گونه فعاليتها صرفاً توسط عشاير صورت ميگرفته است و فقط توسط آنان توليد ميشده است.
از مهمترين صنايع دستي كه در ميان عشاير منطقه توليد و ساخته مي‌شود، مي‌توان به گليم، فرش، جاجيم و . . . اشاره نمود.
به طور كلي فرش توسط اكثر عشاير ايران بافته مي‌شود و هر كدام از اين عشاير در استانهاي مختلف طرح و نقش مخصوص به خود دارند. عشاير قشقايي فارس و عشاير منطقه مُهر در بافت فرش از گذشته تا به حال فعاليت داشتهاند.
تا قبل از گسترش ارتباطات ميان عشاير منطقه و يكجانشينان روستايي و شهري، بافت اين فرش‌ها توسط عشاير بيشتر بر مبناي استفادههاي شخصي آنان و از روي تفنن صورت ميگرفت و معمولاً هر خانوار عشايري در طول سال يك يا دو عدد فرش براي استفاده در محل زندگي ميبافته است كه به دليل تغيير سريع مكان زندگي در طي دورههاي كوتاه و همچنين در طول مسير كوچ، فرش بافته شده توسط آنان براي مدت زيادي دوام نمي‌آورد و دوباره در سال بعد نيز اين فعاليت را ادامه ميدادند.
عكس شمارة (22) طرح فرش عشايري و وسائل بافت آن
به دليل از بين رفتن سريع فرش‌ها در مدت زمان اندك به دلايل ذكر شده، معمولاً در بافت اين فرش‌ها از مواد بسيار ساده و ابتدايي و ارزان استفاده مي‌كردند. همچنين طرح و نقشههايي كه در بافت اين فرش‌ها به كار برده مي‌شد، بسيار ساده بودند، اين مسأله به بافت سريعتر فرش در مدت زمان اندكي توسط بافندگان فرش عشايري ميانجاميد.
هر چند ممكن است كه اين‌گونه استنباط شود كه مواد اولية بافت اين فرش‌ها توسط سوداگران شهري و روستايي به عشاير داده مي‌شود، اما اصليترين عنصر ساخت اين مواد اولية بافت اين فرش‌ها نيز، پشم گوسفندان]]>
