راه‌حلها و راهکارهای افزایش استفاده از خدمات الکترونیکی در بانکها

راه‌حلها و راهکارهای افزایش استفاده از خدمات الکترونیکی در بانکها

1- برگزاری دوره آموزشی مستمر برای تمامی کارکنان در خصوص این صنعت، آنهم بصورت اجباری و در زمانهای مناسب و به دنبال آن برگزاری دوره‌های بازبینی برای کارکنان بعد از گذراندن دوره‌های اصلی، برای یادآوری اطلاعات قبلی و بازآموزی اطلاعات جدید که سبب فراگیری همه کارکنان قدیمی و جدید شده و افزایش ضریب اطمینان به سیستم الکترونیکی در بین کارکنان بانکها به دنبال خواهد داشت.

2- به دلیل دوگانه بودن سیستم بانکی (سنتی و الکترونیکی) برای استفاده از اطلاعات قدیمی باید این سیستمها به گونه‌ای طراحی گردند که امکان ثبت اطلاعات و رویدادهای مالی و بانکی جدید با سیستمهای قدیمی وجود نداشته باشد و کارکنان را به اجبار به سمت سیستم الکترونیکی گرایش دهد.

3- حدالامکان استفاده از سیستمهای الکترونیکی داخلی در دستور کار بانکها باشد و یا اگر سیستمی برای آنها از کشورهای دیگر خریداری می‌شود بصورت کامل باشد و برای همه بانکها از یک سیستم استفاده گردد. دولت نیز مانند بسیاری از برنامه‌ها و طرحهای اجرایی که در این چند ساله برای توسعه کشور انجام داده این مسئله مهم را نیز در دستور کار خود داشته و با کمک متخصصان و محققان داخلی اقدام به تولید و ساخت تجهیزات و امکانات مورد نیاز بانکها نموده و وابستگی کشور در این خصوص را نسبت به کشورهای بیگانه کاهش دهد و یا اینکه حذف نماید.

4- بانکها به کمک دولت و سازمان صدا و سیما به جای افزایش تبلیغات تجارتی خود اقدام به آموزش عمومی و اطلاع‌رسانی در خصوص امکانات الکترونیکی خود بنمایند تا ضمن آموزش مردم، امکانات جدید و دستآوردهای آنها نیز به مردم معرفی گردد.

5- با توزیع مناسب بانکها در سطح جامعه سبب افزایش ارتباط بین مردم و بانکها گردیده و در صورت استفاده آنها از سیستمهای الکترونیکی برای رفع مسائل و یا مشکلات خود مکانی امن و راحت برای رفع مشکلات خود داشته باشند و در صورت نیاز مراجعه آنها به بانک سبب ایجاد ترافیک در مناطق شلوغ شهری نگردد.

6- در حال حاضر بیشتر استفاده‌کنندگان از خدمات بانکی افراد کم‌سواد و یا بی‌سواد هستند و یا افرادی هستند که نمی‌توانند به راحتی از خدمات الکترونیکی بانکها استفاده نمایند. برای رفع این مشکل بانکها می‌توانند با استفاده از تجهیزات الکترونیکی جدید که با استفاده از سنسورهای حساس به اعضای بدن انسان مانند اثر انگشت فعالیت می‌نمایند هم این افراد را به سمت این امکانات کشیده و هم فضای امن و مطمئن برای آنها فراهم نمایند.

7- همانطور که گفته شد هزینه‌های پایین استفاده از خدمات بانکی یکی از عوامل بازدارنده می‌باشد برای درک بهتر آن به بررسی یک نمونه از آنها می‌پردازیم. در سطح بانکها هزینه صدور دسته چک بسیار پایین می‌باشد و این امر سبب گردیده که حتی برای کمترین مبالغ انجام معاملات و یا دریافت وجه، مشتریان بانکها اقدام به صدور چک نمایند که این امر نه تنها مراجعات افراد به بانکها را افزوده و حتی هزینه کاغذ و مطبوعات را در بانکها افزایش می‌دهد که بانکها با افزایش قیمت هزینه هر برگ چک می‌توانند حجم بسیار زیادی از مراجعات مردم به بانکها را کاهش داده و مشتریان را ترغیب به استفاده از امکانات الکترونیکی نمایند یا اینکه برای محاسبه سود و ارائه خدمات بر اساس مانده حسابهای آنها نزد بانک، تعداد دفعات مراجعه و واریزهای مشتریان را نیز در نظر بگیرند که سبب افزایش هزینه مشتریان گردیده و تعدد مراجعات آنها را به بانک کاهش می‌دهد.

8- یکی از عوامل کاهش استفاده از پول الکترونیک استفاده از انواع چکهای تضمینی و بین بانکی در سطح بانکها می‌باشد با وجود این نوع چکها مردم دیگر برای خریدهای خود و انجام معاملات تجاری از سیستمهای الکترونیک استفاده نمی‌نمایند و با خم نمودن چند فقره کاغذ مبالغ هنگفتی را با خود همراه داشته و با آن در عملیات تجاری خود شرکت می‌نمایند بانکها با حذف تدریجی ولی با سرعت مناسب این چکها نه تنها سبب افزایش استفاده از پول الکترونیک می‌گردند بلکه از مزایای ذیل نیز برخوردار می‌شوند:

الف- حذف هزینه چاپ و کاغذ برای صدور این چکها که اکثرا دارای طول عمری بسیار کوتاه می‌باشند (در بعضی اوقات کمتر از یک ریع ساعت).

ب- حذف هزینه سنگین فروش و بازخرید این چکها که توسط نیروی انسانی صورت می‌پذیرد. همانطور که می‌دانید بزرگترین و بیشترین هزینه هر مؤسسه‌ای هزینه حقوق آنها می‌باشد که این چکها یکی از بزرگترین فعالیتهای بانکی هستند که هزینه زیادی را در این خصوص به خود اختصاص می‌دهند.

ج- جلوگیری از سوء استفاده‌ها از این چکها و صدور چکهای تقلبی در سطح کشور و زیانهای ناشی از این نوع چکها.

د- جلوگیری از هزینه‌های استعلامات و نامه‌نگاریهای دستگاههای قضایی در خصوص مراجعات مردمی با مجموعه بانکی. همانطور که می‌دانیم حدود پانزده هزار شعبه بانکی در سطح کشور وجود دارد که اگر قرار باشد در خصوص یک فقره چک از همه آنها استعلام گرفته شود و یا از پرداخت آنها خودداری گردد نیاز به ارسال حدأقل 15000 فقره فاکس برای شعب و 15000 پاسخ از شعب وجود دارد که این مقدار هزینه کلانی است که بانکها به کرات در طی سال باید پرداخت نمایند.

ذ- با حذف این چکها بانکها نیز سهم بسزای در کاهش نرخ تورم در سطح کشور خواهند داشت و پول کشور در مسیر صحیح خود گردش خواهد داشت. برای مثال فرض کنید مؤسسه یا شرکتی قصد خرید کالا را داشته باشد. برای این امر باید یک چرخه کامل را طی نماید و با شناسایی فروشنده مناسب اقدام به خرید نماید ولی یک دلال با داشتن مقدار زیادی چک تضمینی بدون برنامه اقدام به خرید هر نوع کالایی می‌نماید و با دستکاری سیستم اقتصادی سبب تورم در سطح کشور می‌گردد.

9- با هماهنگ نمودن سیستم تمام بانکها و اجرای سیستم بانکی یکپارچه تمام شعب بانکی در سراسر کشور به عنوان یک واحد بانکی امکان ارائه تمامی خدمات را به مشتریان بانکها خواهند داشت و دیگر مشتریان بانکها با تعدد کارتها و خدمات بانکی مواجه نشده و به راحتی می‌توانند از تمام خدمات بانکها به طور همزمان استفاده نمایند.

10- دولت و مجموعه آن با نصب سیستم الکترونیکی بانکها در محل مراجعات مردمی می‌توانند سهم بسزایی در کاهش ترافیک شهری و مراجعات بانکی داشته باشند و راهنمای خوبی برای مراجعان در خصوص استفاده از خدمات الکترونیکی بانکها گردند.

11- با ارتباط الکترونیکی بین بانکها و مراکز دولتی مانند ثبت احوال و ثبت اسناد بانکها نه تنها از ضریب اطمینان بالایی برخوردار خواهند بود، بلکه گام بزرگی در خصوص کاهش مراجعات مردمی به ادارات دیگر برداشته و از صرف هزینه مطبوعاتی خود نیز جلوگیری به عمل می‌آورند. پس دولت نیز به همراه بانکها باید تمام ادارات و تشکیلات خود را به تجهیزات و امکانات الکترونیکی قابل دسترس برای بانکها مجهز نماید تا در این راستا تمام بنای کشور ساخته شود. همان موردی که در حال حاضر به وضوح می‌توان مشاهده نمود بعضی از مؤسسات دولتی و خصوصی در امر الکترونیک به حد بالایی رسیدند ولی دیگر مؤسسات حتی ساده‌ترین امکانات را نیز ندارند این مثل ساختمانی است که از چندین معمار استفاده نموده و هر کدام فقط قسمت خود را می‌سازند که در نهایت ساختمانی ناموزون و ناهماهنگ را در اختیار خواهند داشت.

12- به همراه توسعه صنعت الکترونیک و رایج شدن آن در سطح جامعه، کشور ما فقط در حال تغییر در شکل ظاهری سیستم الکترونیک و کپی‌برداری از سیستم نرم‌افزاری موجود می‌باشد و هنوز هیچگونه تدابیر برنامه‌ریزی شده در خصوص ایجاد پشتیبانی از اطلاعات کامیپوتری (بایگانی الکترونیکی) ننموده است و بیشتر سازمانها و مؤسسات به صورت مجزا و هر کدام به میزان محدودیت‌شان اطلاعات خود را ذخیره می‌نمایند. با راه‌اندازی بایگانی الکترونیکی قوی می‌توانیم از مزایایی چون کاهش هزینه مطبوعات، سرعت بالای دسترسی به اطلاعات، تبادل اطلاعات سریع و آسان بین ادارات و بانکها، داشتن آمار و ارقام دقیق و صحیح، کاهش فضای ادارات و سازمانها به دلیل کاهش حجم بایگانی فیزیکی و… استفاده نمود و یا در صورت ایجاد مشکلات و حوادث پیش‌بینی نشده در این مراکز قابلیت رجوع به گذشته و بازخوانی اطلاعات وجود داشته باشد (کرد و همکاران، 1390).

در کشور ما به همراه توسعه صنعت الکترونیک در جهان سعی شده که در این صنعت عقب‌ماندگی ایجاد نگردد، ولی این سعی و تلاش به صورتی دست و پا شکسته و یا در بعضی مواقع بصورت لاک‌پشتی و در مقطعی از زمان بصورت هجومی بوده است به همین خاطر در خصوص این صنعت جدید هیچگونه برنامه پایه‌ای وجود ندارد این امر سبب گردیده در دنیای امروزی که در تمام کشورهای دنیا جوانان آنها از حدأقل اطلاعات کامپیوتری مطلع می‌باشند در کشور ما هنوز خیلی از جوانان ما نه تنها از این اطلاعات کم برخوردار نیستند حتی در زمانی که نیاز به کامپیوتر و استفاده از اینترنت اجباری شده با ابراز تنفر، از آن دوری می‌نمایند. برای رفع این مشکل با قرار دادن دروس کامیپوتری در مقاطع راهنمایی و متوسطه بجای دروس کمرنگ شده می‌توان زیربنای این صنعت را قوی نمود و در آینده نزدیک حتی صادر کننده این صنعت در جهان هم شد (محبوبی، 1392).