عنوان کامل پایان نامه کارشناسی ارشد :واژه‌نامه نجومی و تنجیمی بندهشن
تکه ای از متن پایان نامه :
- §§
abzāy-, abzūdan [ˀp̄zwtn’, ˀp̄zˀd- | M ˀbzˀy-, N afzūdan, afzāy-]
* (نجوم): پُرنورتر شدن (ماه)؛
* (گاه‌شماری): بلند شدن (طول روز یا شب).
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ریشه شناسی: هند و ایرانی آغازین: این فعل مرکب می باشد از: پیشوند فعلی *Habʰi~+ ریشۀ *j́auH- (لوبوتسکی، 2009: 3، 54)؛ سانسکریت: از ریشه jav- :«ترقی دادن، پیش بردن» (مایرهوفر، 1986: 580؛ پوکرنی، 1959: 399)؛ اوستایی: ریشه ¹gav- : «افزودن» (بارتولومه، 1904: 504)؛ فارسی باستان: abiyajāv- (کنت، 1953: 185)؛ فارسی میانه: abzāy- (بهار، 1345: 16؛ مکنزی، 1373: 32)؛ فارسی میانه ترفانی: abzāy- ، abzāw- (بویس، 1977: 7)؛ فارسی میانه ریشه شناسی: هند و ایرانی آغازین: *smar- (لوبوتسکی، 2009: 100)؛ سانسکریت: smar- «به خاطر آوردن» (مایرهوفر، 1996: 781)؛ smāraṇa- ، smā́ra- «شمارش، احتساب» (مونیرویلیامز، 1960: 1271-1272)؛ اوستایی: mǝrǝ-, šmǝrǝ- (بارتولومه، 1904: 1142-1144)؛ mar- ، šmar- (چئونگ، 2007: 137)؛ فارسی میانه: āmār- (نیبرگ، 1974: 14؛ مکنزی، 1373: 36؛ بهار، 1345: 50، 61، 54، 51؛ دوبلوا، 2006: 111)؛ ašmār- (دورکین-مایسترارنست، 2004: 57) ؛ ošmurdan (مایرهوفر، 1996: 782؛ مکنزی، 1373: 116؛ نیبرگ، 1974: 146؛ بهار، 1345: 72)؛ mar- [ml-] ، marag [mlk] ؛ (*abi~) < ōšmār- [ˀwšmˀl-] ، ōšmur- [ˀwšmwl-] ؛ (*ā~) < āmār- [ˀmˀl-] (چئونگ، 2007: 137)؛ فارسی میانه ترفانی: āmār- (بویس، 1977: 126)؛ فارسی میانه مانوی: (*abi~) < [ˁšmyr-] ، [ˀšmˀr-] «شمردن» (چئونگ، 2007: 137)؛ فارسی میانه اشکانی: (*abi~) < [ˁšmˀr] «شمارش، شماره» (چئونگ، 2007: 137)؛ پازند: āmār (نیبرگ، 1974: 14)؛ xʷašmurdan, xʷašmārīdan (نیبرگ، 1974: 146)؛ فارسی نو: شمارش، آمار؛ انگلیسی: مرتبط با merit (چئونگ، 2007: 137)؛ معادل عربی: حسب، رصد.
ترکیبات:
āmār «شمار»
an-āmārānīg «غیرقابل شمارش؛ بی شمار»
āmārēnīdan «رصد کردن؛ برشمردن»
āmārišn «شمارش»
pad … āmārišnīh «تعداداً، به شمارش»
ōšmārag kardan «برشمردن»
axtar-āmārān «اخترشماران-منجمان»
starān ī an-āmārānīg«ستارگان بی‌شمار»
a-mar stārag «ستارگان بی‌شمار»
az ēn mar «از این شمار»
توضیحات: در تنجیم، انغران همان «انغر روشن» می باشد و به خورشیدپایه، جایگاه مینویِ ایزد مهر، اشاره دارد. (برای توضیحات بیشتر رک. pāyag)
