کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 438

دار-داربست قالی-چوبه ی اعدام

دو پول-مبلغ بسیار ناچیز و اندک

آش آلو کردن-خجالت‌زده کردن-کنفت کردن-سکه‌ی یک پول کردن

دل کسی را به دست آوردن-کسی را با نیکی و محبت از خود خشنود کردن

توپ و تشر زدن-سخنان درشت به کسی گفتن-بر سر کسی فریاد زدن

آماده‌باش-حالت آماده بودن برای رویارویی با خطر

زت زیاد-کوناه شده ی “عزت زیاد” در زبان لوطی ها

چاله خر کُشی-یکی از گودهای تهران که پناهگاه مردم فقیر و بی نوا بود

از جا پریدن-یکه خوردن-عصبی شدن

اِحلیل خوردن-فریب خوردن

آب تاختن(پیشاب کردن)
پیله ی کسی به کسی گرفتن-کسی را اذیت کردن

تو نگو من بگو-مشاجره-بحث

دَم باز-چاپلوس-متملق

جاکن کردن-به حرکت درآوردن-کسی را از مقامی دور کردن
دیر دم-آن چه که دیر دم می کشد

چنبره زدن-حلقه زدن

خندق بلا-شکم

 

تو نگو من بگو-مشاجره-بحث

 

زبان پس قفا-نوعی گل است

دل پَر زدن-بسیار مشتاق بودن

پا سوخت-پا بد-بد شانس
جای ارزن نبودن-بسیار شلوغ بودن-جای سورن انداختن نبودن-سگ صاحبش را نشناختن
چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

به روی خود نیاوردن-اهمیت ندادن-به سکوت برگزار کردن-خود را به آن راه زدن

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

 

بی تفاوت-بی اعتنا

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

اتیکت(برچسب، آداب و رسوم، قاعده)
 

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

در هم لولیدن-توی هم رفتن

رشوه خوار-کسی که برای انجام کاری ناروا دستمزد دریافت می کند

پا منبری کردن-دنبال حرف کسی را گرفتن-درباره ی سخن کسی توضیح دادن

تور کردن-زن یا دختری را به دام انداختن

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

زیر نویس-پادداشت پایین صفحه-پا نویس-نوشته ی زیر فیلم

به آتش کسی سوختن-به مکافات خطای دیگری مجازات دیدن

بشور و بپوش-جامه ای که پس از شسته شدن نیازمند اتو شدن نیست

بله قربان گفتن-تملق بیش از حد گفتن

اوراق-قراضه-اسقاط-ازکارافتاده

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

 

دست خدا به همراه-در پناه خدا

آلاخون (و) والاخون(دربه‌در، سرگردان، آواره)

خیت شدن-شرمنده شدن-کنفت شدن-بور شدن

حال آوردن جگر-بریدن صفرای جگر با چیزهای ترش مزه
رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

دوختن چشم-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت

تخته بند شدن-زمین گیر شدن-ناتوان از حرکت اعضای بدن شدن

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

خود را به آب و آتش زدن-به هر وسیله ای متوسل شدن-هر خطری را استقبال کردن

پل کسی آن سر آب بودن-کار کسی بسیار خراب بودن

پدر کسی پیش چشمش آمدن-رنج و آزار بسیار دیدن

آب بستن در چیزی-آبکی و رقیق کردن

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

جایی-مستراح-توالت
رو شدن-آشکار شدن-فاش شدن
چپ رو-تند رو

ارواح شکمت-ارواح بابات

دان-دانه-چینه

آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش

تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی
به دهان کسی نگاه کردن-مطیع به گفته ی کسی بودن-حرف کسی را بکار بستن

خایه مالی کردن-چاپلوسی کردن-نگا. دستمال ابریشمی داشتن

خط افتادن-خراش افتادن

اجباری بردن-کسی را به خدمت سربازی بردن

خرناس-نگا. خُرخُر

زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن

داغ دیده-مصیبت رسیده-کسی که شاهد مرگ عزیزی شده است

زالو انداختن-کرم زالو به تن بیمار انداختن تا خون فاسد را بمکد

افتادگی(پریشانی، احتیاج)

آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)

ایراد بنی‌اسرائیلی-بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت

اوستاکار(استادکار، ماهر و مسلط)

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس
پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید

خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

دو سر قاف-دشنامی زشت که گاه برای شوخی نیز گفته می شود

دور چیزی را خط کشیدن-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

حرف مفت-سخن بی هوده و پوچ

دور اندیشی-پایان نگری-عاقبت اندیشی

پیاده روی-راه پیودن با پای پیاده

 
حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

آسمان به ابرو پوشیدن(پنهان ساختن امر آشکار)

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

اجابت کردن معده(قضای حاجت)

پای کسی بازشدن به جایی-رفت و آمد کردن کسی به جایی

 

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

تازه کردن گلو-چیزی نوشیدن و سرحال آمدن

الدرم بلدرم کردن-بد و بیراه گفتن-ناسزا گفتن

حیا را خوردن و آبرو را قی کردن-بسیار بی حیا و گستاخ بودن

 

پز عالی جیب خالی-کسی که در عین تهیدستی افاده داشته باشد و خودش را بگیرد
ته چیزی را بالا آوردن-تا آخر خوردن-تمام کردن

تب خال زدن-در آمدن تب خال دور دهان

دعوا کردن-نزاع کردن-زد و خورد کردن

دیم کاری-کشاورزی دیم

رفیق باز-دوست باز-کسی که به دوستان محبت بسیار می کند

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

 

 

 

حلال کردن-از تقصیر کسی گذشتن-طلبی را به کسی بخشیدن

خاکی-فروتن و متواضع
چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه

ریزه پیزه-کوچک اندام-ریز نقش

حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

 

دل داشتن-جرات داشتن-دلیر بودن

بیخ ریش کسی بستن-به زور دادن-تحمیل کردن

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

اجاق کسی کور بودن-نازا بودن-بی فرزند بودن
خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

خبره-ماهر-استاد

حمله ای-مبتلا به بیماری غش

 

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

آخش درآمدن(از درد نالیدن)

چرکمرده-نگا. چرکمُرد

بِدو-دوان دوان-کسی که بسیار می دود-سریع
جدا جدا-یکی یکی-جداگانه

دوبله-دو برابر-دوبلاژ

چیلک دان-چینه دان

پشم و پیله-ریش

انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

به خورد چیزی دادن-نفوذ دادن-وارد کردن

پشه را در هوا نعل زدن-در تیراندازی بسیار ورزیده بودن-بسیار زرنگ و فرصت طلب بودن

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن-با دشمنی که دفع آن نمی‌توان-مدارا کردن

پشت سر هم-پیاپی متوالی

بزن بهادر-اهل دعوا و مرافعه-قلچماق-پر زور

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

راست روده شدن-اسهال گرفتن

دست را بند کردن-به کاری مشغول کردن

 

تپیدن-به زور و با پر رویی وارد جایی شدن
خوابگوشی-سیلی-کشیده

چادر درانی-جلوگیری از رفتن زن مهمان

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها
الف به خاک کشیدن-خجالت کشیدن
 

آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

دسته دیزی-قوم و خویش دور

ته کیسه-آن چه که پس از دادن خرج ها در ته جیب و کیسه به جا می ماند

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن
اَکه ننه-آدم آب‌زیرکاه

چار شاخ ماندن-بی حرکت ماندن به علت درد کمر یا از روی ترس یا تعجب

دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

بی رگ-بی غیرت-بی حس

تگری-بسیار خنگ-یخچالی

آلت دست کسی شدن(مورد سوء استفاده قرار گرفتن)

خرابی بار آوردن-بی آبرویی بار آوردن-کاری کردن که نتیجه ی بد بدهد

چهل منار-تخت جمشید
حساب باز کردن-افتتاح حساب بانکی

پِشک-نرمی و پرده های بینی

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

خود را به آب و آتش زدن-به هر وسیله ای متوسل شدن-هر خطری را استقبال کردن

خوشبختانه-از حُسن اتفاق

پیش بینی کردن کار یا شخصی

 

پای کلاغ-خط بد و ناخوانا-خرچنگ قورباغه ای-قلم چرا

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

پاتختی-چارپایه ی کوچک کنار تختخواب-روز بعد از عروسی
به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن
چَکی-وزن نکرده-یک جا

زیر ابرو برداشتن-آرایش ابرو از طریق برداشتن موهای زاید زیر ابرو

به دل آوردن-در خاطر نگاه داشتن-از یاد نیردن

پته بستن-سد بستن در جوی های شیب دار

 

پیش بینی کردن کار یا شخصی

زلف-موهای جلو سر و بناگوش
انگشت رساندن-دست‌درازی کردن-دست زدن
خشکه-مزد نقدی بدون غذا و لباس-غذای بدون پخت-لباس بدون دوخت

تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

خیالاتی-وسواسی-آن که پندار و توهمات بی جا دارد
از کفر ابلیس مشهورتر-گاو پیشانی‌سفید-نزد همه معروف

پایین دست-طرف پایین

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

پشت و رو کردن-برگرداندن جامه به صورتی که رو پشت و پشت رو شود

دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری
خرابی بالا آوردن-کثافت کاری کردن-آلودن بستر یا لباس

چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

آمدکار(شگون، فال نیک، خجستگی)

چلو صاف کن-آبکش

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

دمبل و دیمبو-صدای دایره و دمبک-صدای بزن و بکوب

خراب کردن دختر-دختری را منحرف کردن

خالو-دایی-کلمه برای خطاب در جنوب ایران

 

خود یا چیزی را با افاده به دیگری نمودن

زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی

خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت
 

به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی

آبِ خشک-آب بسته

زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

حلق آویز-به دار کشیده

چشم و چار کسی را درآوردن-بک کسی کینه ورزیدن

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب
پرداخت کردن-صیقل دادن-جلا دادن

دانگ-یک ششم-سهم-قسمت

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

آب نخوردن-درنگ نکردن

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

زود فهم-کسی که زود چیزی را درک می کند

انگشت در سوراخ مار کردن-دانسته خود را هلاک کردن

چوچول باز-دغل-بی حیا

چرکوندی-لکه دار کثیف

چراغ دستی-چراغ قابل حمل با دست

ای داد بیداد(کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند)

بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت

 

تِرمال کردن-خراب کاری کردن-کثافت کاری کردن-گُه مال کردن

این تن بمیرد(سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند)

 

حتم داشتن یق-ین داشتن

 

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

جانور-کرم شکم و معده

 
بال در آوردن-به سرعت رفتن-بسیار خوشحال شدن
دست کسی را پس زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن کسی

درس خوان-شاگرد زرنگ و کوشا

چارک-یک چهارم

خال مَخال-خال خال

خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

بی در رو-بن بست

پیش-برنده-آن که جلو است

چلچل-خال خالی-ابلق
حرف کسی را با شکر بریدن-انتقاد مودبانه از کسی که سخن آدم را قطع می کند
اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)
به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

پرداخت کردن-صیقل دادن-جلا دادن

آن سفر(آن بار، آن دفعه)

 

پس کله ی کسی زدن-کسی را به کاری واداشتن

پایگیر کسی شدن-زیان یا جرمی به کسی افتادن

پنبه از گوش در آوردن-از غفلت در آمدن-هوشیار شدن

خرده خرجی-خرج های اندک
پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

 

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن
ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل

 

چای دیشلمه-چای تلخ که با قند یا خرما و مانند این ها بنوشند
بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری

پیش فروش کردن-پیش از آماده کردن کالا آن را فروختن

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

چیزی را به کسی زهرمار کردن-مانع از لذت بردن از چیزی شدن

بزمجه-سوسمار-درحالت دشنام به کودکان می گویند

 

جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد
از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن
 

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

چروک افتادن-چین افتادن-ناصاف شدن

رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن

آدم بی‌معنی(آدم بی‌خود)

جیب کسی را خالی کردن-پول های کسی را ربودن
اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

دگنگ-چوب-چماق-اعمال زور

ذلیل مرده-ذلیل شده
تقاص پس دادن-تاوان پس دادن
دل تو ریختن-مضطرب و وحشت زده شدن بر اثر شنیدن خبر ناگوار

زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن

چروک خورده-چین خورده-ناصاف شده

باک کسی نبودن-اهمیتی ندادن-اعتنایی نداشتن

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

پا به رکاب-آماده ی رفتن

پشت اندر پشت-نسل اندر نسل
به سر کسی زدن-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

 

چیلک دان کسی را تکاندن-کسی را وادار با افشای رازش کردن

چرند گو-یاوه گو

تو پای کسی پیچیدن-مزاحم کسی شدن

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

انگشت‌نگاری(ثبت کردن اثر خطوط روی انگشتان برای شناسایی در آینده)

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)
جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد

آلبالو گیلاس چیدن(نگاه کردن و ندیدن)

پنجه ی ابوالفضل-ورقه ی برنجی یا نقره ای که به شکل کف دست و انگشتان بریده شده است

در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

تلقین گفتن-مسائل دینی که بر سر گور کسی می گویند

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

بیرون روش-اسهال-شکم روش

ابرو تابیدن-گره بر ابرو افکندن

 
زاد و رود-زاد و ولد-فرزندان

جوان مرگ شده-نفرینی است به شخص جوان

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

از ران خود کباب خوردن-با سختی چیزی به‌ دست آوردن
به خنس و پنس افتادن-به وضع بد مالی دچار شدن

خیسیده-چیزی که آب در آن نفوذ کرده است

 

در غورگی مویز شدن-هنوز تازه کار بودن ولی ادعای مهارت و استادی کردن
چشم سفید-گستاخ-حرف نشنو-پر رو

پشت گوش فراخ-تنبل-اهل مسامحه و کوتاهی

به آتش کسی سوختن-به مکافات خطای دیگری مجازات دیدن

به گوش خر یاسین خواندن-بی اعتنایی کردن به حرف و نصیحت- از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن
رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

 

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر

پلاس شدن-مدت زیادی در جایی ماندن-جایی را پاتوق خود کردن

از آب و گل در آمدن-مراحل اولیه‌ی شکل‌پذیری را پشت سر گذاشتن-بزرگ شدن کودک

ریخت-شکل و قیافه-سر و وضع

 

خرخور-چیزی که قابلیت خورده شدن را از دست داده است

تِر زدن-خراب کردن کار

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

 

جفتک انداختن-لگد زدن-از انجام کاری خودداری کردن

رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن

داغ چیزی را به دل کسی گذاشتن-کسی را از چیزی محروم ساختن و در حسرت آن گذاشتن
جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری
درد-نفرینی مانند کوفت-زهرمار-مرض

رمباندن-خراب کردن
زیر آبکی-شنای زیر آب-پنهانی

ابرو تابیدن-گره بر ابرو افکندن

دل دادن-دقت کردن-توجه کردن-عاشق شدن

جاکن کردن-به حرکت درآوردن-کسی را از مقامی دور کردن
دولاب-گنجه-کمد-قفسه

آفتاب گز کردن-ولگردی کردن

اله و بله-چنین و چنان
داغ و درفش کردن-مجرمی را برای اقرار کردن داغ کردن

دست به دل کسی گذاشتن-با یادآوری خاطره ای دل کسی را اندوهگین کردن

از بن گوش-کمال بندگی و خدمتکاری
پای کسی را از جایی بریدن-آمد و رفت کسی را از جایی قطع کردن
پوست کندن-سخت تنبیه کردن

تحصیل کرده-درس خوانده

درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد

بی اشتها-بی میل به غذا

به دل آوردن-در خاطر نگاه داشتن-از یاد نیردن